به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، شعف ناشی از کسب عنوان شهر جهانی مدت‌زمان زیادی به طول نینجامید که با آمدن ویروس کرونا و شیوع آن در ایران و استان فارس و شیراز اغلب کسب‌وکارها تعطیل و پیشه فعالان عرصه تولید و فروش صنایع‌دستی با مخاطره جدی روبه‌رو شد.
جهانی‌شدن شیراز نویدبخش رونق صنایع‌دستی و شکوفایی این عرصه و حتی احیای رشته‌های منسوخ‌شده و سنتی دیار فارس بود اما شیوع کرونا نه‌تنها اجازه نداد که این اهداف رفته‌رفته محقق شود بلکه دستاوردهای قبلی این حوزه را نیز با خطر جدی موجودیت و امکان تداوم فعالیت روبه‌رو کرده است.
دست‌های قناعت استادکاران صنایع‌دستی
استادکاران صنایع‌دستی هنرمندانی هستند که همواره شغل آن‌ها در رسته فرهنگی جای داشته و بدان شهره شده‌اند و کمتر در وادی اقتصادی سیر می‌کنند و به دلیل عشق به کار با درآمدهای اندک هم قناعت می‌کنند و این منش در بین اهالی این حوزه تاکنون سینه‌به‌سینه منتقل‌شده است.
اکنون نیز استادکاران صنایع‌دستی هنرمندانی چیره‌دست باقدرت مالی اندک محسوب می‌شوند که تاب چندانی در برابر فشارهای اقتصادی ندارند.
عشق و پیگیری و ترغیب استادکاران توسط فرهنگوران و دوستداران صنایع‌دستی فارس تنها دلایلی است که در طول سالیان اخیر باوجود درآمد کم، همچنان این گروه اندک را تاکنون در کارگاه‌های تولیدی صنایع‌دستی نگه‌داشته تا هر از چند گاهی دست‌به‌کار شوند و اثر هنری زیبا و خارق‌العاده‌ای خلق و روانه بازار کنند.
ازاین‌رو آن‌ها به دلیل توان مالی کم، بیش از سایر مشاغل و بازاریان در معرض خطر و تأثیر مخرب کرونا بر کسب‌وکارها قرار دارند و اکنون بیم آن می‌رود که تلاش سالیان گذشته برای احیای رشته‌های منسوخ‌شده صنایع‌دستی و حفظ شاخه‌های در معرض انقراض نیز بر باد رود و به دلیل مشکلات مالی ایجاد شده، بسیاری از استادکاران خبره این شغل را برای همیشه کنار بگذارند.
به گفته کارشناسان امر، تعداد استادکاران خبره در بسیاری از رشته‌های صنایع‌دستی در فارس انگشت‌شمار است و حتی در بعضی رشته‌ها نیز فقط به یک یا دو استادکار محدود می‌شود و در سال‌های اخیر نیز این قشر با تشویق دوستداران فرهنگ و صنایع‌دستی فارس و البته عشق به خلق آثار منحصربه‌فرد بر سرکار مانده‌اند که این وضعیت با توجه به شیوع کرونا و تعطیلی قریب به‌اتفاق کارگاه‌های تولیدی می‌تواند زنگ خطر جدی برای صنایع‌دستی فارس محسوب شود.
خبری خوش و آغاز یک بحران
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس هشتم بهمن‌ماه ۹۸ خبر انتخاب شیراز به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی از طرف شورای جهانی صنایع‌دستی را رسماً اعلام کرد.
روند انتخاب حدود یک سال طول کشیده بود و فعالان صنایع‌دستی شیراز اقدامات زیادی برای کسب عنوان شهر جهانی در این رشته انجام داده بودند که از جمله آن می‌توان به برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای صنایع‌دستی، ایجاد نخستین مرکز تجارت جهانی صنایع‌دستی ایران در مجتمع مهستان شیراز با ۱۳۰ فروشگاه عرضه محصولات صنایع‌دستی اشاره کرد.
اما کمتر از یک ماه از جهانی‌شدن شیراز نگذشته بود که کرونا این حوزه را با بحرانی عظیم مواجه کرد به‌گونه‌ای که اکنون بسیاری از تولیدکننده‌ها بیکار و کارگاه‌های صنایع‌دستی شیراز و استان فارس در مرز ورشکستگی و تعطیلی قرار دارند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان فارس اعلام کرد: شیوع بیماری کرونا تأثیر بسیار منفی بر روند تولید و فروش صنایع‌دستی شیراز و فارس گذاشته به‌گونه‌ای که بعضی کارگاه‌های تولیدی صنایع‌دستی این استان در حال رفتن به سمت ورشکستگی و تعطیلی کامل قرار دارند.
حسین همتی افزود: اغلب واحدهای تولیدی صنایع‌دستی فارس اکنون تعطیل است، در حال حاضر همه فعالیت‌های تولید و فروش صنایع‌دستی استان فارس به‌طور صد درصد بدون فعالیت هستند.
دریغ از یک خریدار
وی ادامه داد: از اواسط اسفند ۹۸ تا حدود یک هفته پیش(هفته اول اردیبهشت ۹۹) تمام مراکز تولیدی و فروش صنایع‌دستی این استان تعطیل بود و طی یک هفته اخیر تعدادی محدود از فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات بازگشایی‌شده اما دریغ از یک نفر خریدار.
وی اضافه کرد: مرکز تجارت جهانی صنایع‌دستی شیراز و مراکز مستقر در مجموعه‌های گردشگری این استان همچنان تعطیل است و معدود فروشگاه‌های بازشده واقع در سرای مشیر، بازار نو و مجموعه زندیه که کالاهای صنعتگران صنایع‌دستی فارس را به فروش می‌رسانند نیز متأسفانه کامل از رونق افتاده‌اند.
همتی اظهار کرد: اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان فارس بیش از هزار و ۲۰۰ عضو تولیدکننده اعم از شرکت تعاونی و کارگاه‌های انفرادی و گروهی دارد که اکنون همگی آن‌ها بیکار شده‌اند و در کنار این قشر بسیاری از فروشندگان محصولات صنایع‌دستی نیز به همین منوال کسب‌وکارشان با مشکل جدی مواجه شده است.
چالش صنعتگران و استادکاران صنایع‌دستی با چک‌های برگشتی
وی بیان کرد: به دلیل شیوع بیماری کرونا و در پی آن عدم ورود گردشگر به شیراز و فارس، خریداری هم برای محصولات صنایع‌دستی وجود ندارد و در پی آن تولید نیز با رکود مواجه شده و چک‌های صنعتگران یکی پس از دیگری در حال برگشت خوردن است.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان فارس با اشاره به اینکه شب عید و تعطیلات نوروز اصلی‌ترین بازار فروش محصولات صنایع‌دستی فارس است، گفت: ماه‌ها پیش از فرارسیدن ایام نوروز امسال تولیدکنندگان صنایع‌دستی فارس به امید فروش محصولات در شب عید، مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز تولید را خریداری کرده بودند و موعد پرداخت چک‌های آنان برای بعد از ایام نوروز و فروش کالاهای صنایع‌دستی و اردیبهشت ۹۹ بود ولی امسال بازار در نوروز تعطیل شد و اکنون در اردیبهشت‌ماه موعد پرداخت وجه چک‌های صنعتگران رسیده و این چک‌ها در حال برگشت خوردن است.
فغان‌هایی که به آسمان بلند است
وی گفت: روزانه تماس‌های بسیاری را پاسخگو است که نشان از فغان و ناله تولیدکنندگان صنایع‌دستی از وضعیت موجودشان دارد، سردرگمی عجیبی در بین فعالان این حوزه در استان فارس به وجود آمده که آینده امیدوارکننده‌ای برای آن نمی‌توان متصور شد.
همتی ادامه داد: با پیگیری و مذاکراتی که با مسئولان وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داشتیم مقرر شده در اردیبهشت‌ماه جاری وام‌هایی با سود ۱۲ تا ۱۶ درصد به فعالان حوزه صنایع‌دستی و گردشگری که از شیوع کرونا متضرر شده‌اند اعطا شود که این تسهیلات تنفس ۴ ماهه نیز خواهد داشت.
مهلت ۳ ماهه پرداخت اقساط و طرحی که درست اجرا نشد
او در ادامه گفت: این تسهیلات شامل همه فعالان بخش گردشگری صنایع‌دستی نیز نخواهد شد، دولت مهلتی سه‌ماهه برای بازپرداخت اقساط وام‌ها به دلیل گسترش بیماری کرونا داده اما عملاً این موضوع رعایت نمی‌شود به‌نحوی‌که بعضی از فعالان صنایع‌دستی فارس که درگذشته تسهیلاتی را دریافت کرده‌اند اقساط از حساب آن‌ها کسر شده و زمانی هم که به بانک عامل مراجعه کرده‌اند، کارکنان بانک ده‌ها دلیل برای عدم اجرای این طرح آورده‌اند به‌نحوی‌که این افراد از درخواست و مطالبه خود مبنی برگرفتن مهلت سه‌ماهه پشیمان شده‌اند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان فارس اضافه کرد: برای پیگیری همین موضوع و دفاع از حقوق فعالان عرصه صنایع‌دستی فارس در شرایط سخت کنونی به چند بانک عامل در شیراز مراجعه کردم اما همه این بانک‌ها اقساط این قشر را از حسابشان برداشت و اخذ کرده‌اند و حتی مبالغ بعضی از این اقساط را از وام یک‌میلیونی که دولت به اغلب یارانه بگیران به دلیل شیوع کرونا داده برداشت کرده است.
کرونا، بیش از۹۰ درصد رشته‌های صنایع‌دستی فارس را تعلیق کرد
وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: ۸۰ رشته صنایع‌دستی فعال در سطح استان فارس وجود دارد که شیوع کرونا حدود ۷۵ رشته از این تعداد را تعلیق کرده است به‌گونه‌ای که این واحدهای تولیدی اگر تعطیل هم نشده باشند هیچ تولیدی ندارند.
همتی اظهار کرد: اکنون این هراس وجود دارد که یکسری استادکاران خبره صنایع‌دستی فارس کار خود را در این شرایط پیش‌آمده به‌طور کامل کنار بگذارند و بعضی رشته‌های صنایع‌دستی این استان نیز منسوخ شود.
وی عنوان کرد: بسیاری از استادکاران حرفه‌ای صنایع‌دستی فارس، پیش از شیوع کرونا هم با داشتن عشق و ترغیب و تشویق اهالی فرهنگ این استان به کار خود ادامه می‌دادند و هیچ سرمایه مالی نداشتند ولی اکنون با بروز این شرایط به نظر می‌رسد که دیگر با هیچ شیوه‌ای نتوان این استادکاران را نگه داشت.
همتی در ادامه گفت: پیشنهاد می‌کنم در این شرایط که صنایع‌دستی فارس در بحران جدی قرار دارد تسهیلات قرض‌الحسنه برای نگه‌داشتن فعالان در عرصه به آن‌ها اعطا شود.
او ادامه داد: دادن وام‌های بدون بهره می‌تواند در این شرایط صنایع‌دستی را از ورطه نابودی نجات دهد و بعد از مهار کرونا نیز اقساط آن به‌صورت مداوم اخذ شود.
وی فعالان صنایع‌دستی را قشری قانع عنوان کرد و گفت: در این شرایط اگر تولیدکننده‌های صنایع‌دستی بتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کنند و نگرانی بابت طلبکاران نداشته باشند، امیدی به ادامه تولید رشته‌های مختلف صنایع‌دستی بعد از مهار کرونا خواهد بود.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان فارس گفت: اتحادیه فارس برترین اتحادیه صنایع‌دستی کشور است و باید در این شرایط فکری برای فعالان و اعضای آن کرد.
خسارت ۶۰۰ میلیارد تومانی کرونا به گردشگری فارس
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس گفت: در پی شیوع بیماری کرونا در فارس تاکنون حدود ۶۰۰ میلیارد تومان خسارت به حوزه گردشگری و صنایع‌دستی این استان واردشده است.
مصیب امیری افزود: خسارت ۶۰۰ میلیارد تومانی در پی شیوع بیماری کرونا به تمام واحدهای مرتبط با گردشگری این استان از جمله تأسیسات اقامتی، هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، میهمان‌پذیرها، خانه‌های مسافر، اقامتگاه‌های بوم گردی و سنتی، دفاتر خدمات مسافرتی، کارگاه‌های انفرادی و جمعی تولید صنایع‌دستی، اتحادیه‌های تعاونی صنایع‌دستی واردشده است.
وی ادامه داد: حدود ۲۰۰ هزار نفر هنرمند صنایع‌دستی در سطح استان فارس فعالیت می‌کنند که بر اساس برآوردهای انجام‌شده به دلیل شیوع بیماری کرونا حدود ۷۰ میلیارد تومان خسارت به حوزه تولید صنایع‌دستی فارس واردشده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس اظهار کرد: بر اساس برآوردهای انجام‌شده به دلیل گسترش ویروس کرونا حدود ۱۲۰ میلیارد تومان خسارت به هتل‌ها و همچنین حدود ۱۴۰ میلیارد تومان زیان به دفاتر گردشگری و مسافرتی این استان وارد آمده است.
او گفت: برآورد اولیه خسارت واردشده به تمام واحدهای فعال مرتبط با گردشگری و صنایع‌دستی فارس در شرایط کنونی انجام‌شده، ضرر و زیان تمام مراکز از جمله آموزشگاه‌های مرتبط با این حوزه و مجموعه‌های گردشگری این استان نیز محاسبه‌شده است.
امیری بیان کرد: حدود هزار و ۷۰۰ نفر راهنمای ثبت‌شده آثار تاریخی در سطح فارس وجود دارد که حداقل حدود ۶۰۰ نفر آن اکنون فعال هستند و در پی شیوع بیماری کرونا بیکار شده‌اند.
وی ادامه داد: اطلاعات و ضرر و زیان واحدهای تولید صنایع‌دستی و تمامی تأسیسات گردشگری استان فارس در پی شیوع بیماری کرونا به تفکیک حوزه‌های مختلف برآورد شده و این آمار در اختیار سطوح ملی قرار می‌گیرد تا در سطح کشور درباره آن تصمیم‌گیری شود.
حمایت از واحدهای گردشگری باهدف حفظ مشاغل
وی با اشاره به تصویب کمک به تأسیسات گردشگری در هیات دولت، گفت: کمک به واحدهای گردشگری که از کرونا متضرر شده‌اند باهدف حمایت از پرسنل و نیروی انسانی شاغل در این واحدها است و احتمالاً کمک به مشاغلی که بر اساس اعلام ستاد ملی پیشگیری و مبارزه با کرونا تعطیل‌شده زودتر انجام خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس بر این مساله که شخص وزیر این وزارتخانه و معاونان وی برای حمایت از کسب‌وکارهای حوزه گردشگری در شرایط موجود حداکثر تلاش خود را انجام خواهند داد، افزود: اسفند، فروردین و اردیبهشت‌ماه هرسال اوج کار فعالان گردشگری استان فارس است و یقیناً ۶۰ درصد گردشگران سالانه این استان در این سه ماه وارد فارس می‌شوند و این به این معنی است که حدود ۶۰ درصد درآمد سالانه واحدهای اقتصادی مرتبط با گردشگری در این بازه زمانی حاصل می‌شود.
کرونا ۶۰ درصد درآمد امسال صنایع‌دستی و گردشگری فارس را با خود برد
وی با اشاره به شیوع بیماری کرونا در زمان اوج ورود مسافر و رونق گردشگری فارس، اضافه کرد: در پی رونق گردشگری بسیاری دیگر از مشاغل و اصناف نیز از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد اما امسال با شیوع کرونا این ظرفیت عملاً تعطیل‌شده است.
امیری عنوان کرد: بروز این شرایط بر زندگی و معیشت کل جامعه تأثیر گذاشته که البته دامنه خسارت واردشده به نسبت توان اقتصادی اقشار مختلف متفاوت است.
وی گفت: برای کاهش خسارات ناشی از کرونا به ازای هر فرد شاغل در تأسیسات گردشگری از جمله هتل‌ها و آژانس‌های مسافرتی حدود ۱۶ میلیون تومان تسهیلات تعلق خواهد گرفت، وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بر اساس آمار و اطلاعات جمع‌آوری‌شده واحدهای زیان‌دیده در پی جذب حمایت‌هایی است که در آینده بیشتر در خصوص آن اطلاع‌رسانی خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس، اظهار کرد: پرداخت بیمه بیکاری برای شاغلان در مراکز و تأسیسات گردشگری نیز ازجمله دیگر حمایت‌های دولت در این شرایط است.
تلاش برای رونق صنایع‌دستی پساکرونا
وی در پاسخ به این سؤال که آیا دادن وام‌های کم‌بهره به فعالان حوزه صنایع‌دستی در این شرایط در دستور کار قرار دارد یا خیر؟ گفت: از گذشته و قبل از شیوع بیماری کرونا تسهیلات تبصره ۱۸ و صندوق کارآفرینی امید با سود پایین و کمتر از شش درصد به فعالان حوزه صنایع‌دستی شهری و روستایی اعطا شده است و ادامه این روند در شرایط کنونی به منابع مالی دولت بستگی دارد و دولت همیشه در شرایط مختلف و متناسب با شرایط، در حد توان به فعالان اقتصادی حوزه گردشگری و صنایع‌دستی کمک کرده و قطعاً در آینده نیز این رویه ادامه خواهد داشت.
امیری گفت: امیدوارم هرچه زودتر بیماری کرونا از سطح استان فارس، کشور و جهان رخت بربندد تا شرایط عادی به سراسر دنیا بازگشته و در پی آن گردشگری نیز جانی تازه بگیرد.
نظر شما